Één op de tien vrouwen in Nederland krijgt in min of meerdere mate last van een Post Partum Depressie. Er vinden zo’n 220.000 bevallingen per jaar plaats in ons land, dus dat betekent jaarlijks minstens zo’n 22.000 moeders die hiermee worstelen. Dat is nogal wat! Uitreiken voor hulp is voor veel van deze moeders moeilijk, net als het vinden van de juiste hulp. Omdat ze zich schamen, schuldig voelen, en gewoonweg niet weten wat er met ze aan de hand is. Het gevolg is dat ze veel langer met hun klachten blijven zitten dan nodig. Lieve moeders die niet op een roze maar op een grijze wolk zitten: er is echt hulp. Jullie zijn niet gek en het is niet jullie schuld dat je hiermee rondloopt. Lees alsjeblieft verder! Ik leg in deze uitgebreide blog uit wat een Post Partum Depressie is en wat essentieel is om te weten – en wat meestal niet wordt aangereikt door de huisarts, POH-GGZ en psycholoog.
Post Partum Depressie volgens Google
Een Post Partum Depressie is hetzelfde als een Post Natale Depressie. Post Nataal betekent ‘na de geboorte’ en Post Partum betekent ‘na de bevalling’. Omdat Post Nataal het idee kan wekken dat de baby en niet de moeder last heeft van depressieve klachten, wordt tegenwoordig de term Post Partum Depressie gebruikt. De informatie die je vindt als je googelt is kort samen te vatten: de klachten die je kunt hebben, komen overeen met de kenmerken van een ‘normale’ depressie: somberheid en verlies interesse en plezier in activiteiten, teveel of juist te weinig slapen, vermoeidheid en futloosheid, gevoelens van waardeloosheid of buitensporig schuldgevoel, besluiteloosheid en verlies van je concentratievermogen, en eventueel gedachten aan zelfdoding.
Mogelijke oorzaken
Ook wordt er geschreven over mogelijke oorzaken: lichamelijke oorzaken (zoals uitputting), life events tijdens zwangerschap of geboorte (bijvoorbeeld verlies van een naaste of een zware bevalling), of bepaalde persoonlijke eigenschappen (zoals moeilijk ‘nee’ kunnen zeggen). Allemaal waar, maar wat mij betreft niet de essentie van het probleem. Ik kom daar verderop op terug.
Reguliere behandeling
Ik heb ook even gekeken wat je op internet vindt met betrekking tot behandeling, want wat je natuurlijk vooral snel wilt is goede hulpverlening. Het algemene advies is naar je huisarts te gaan, wat natuurlijk altijd een goed idee is. Vervolgens wordt je waarschijnlijk verwezen naar de POH-GGZ of een psycholoog. Of er worden direct antidepressiva voorgeschreven, al dan niet in combinatie met gesprekken bij de POH-GGZ of psycholoog. Praten lucht op, zo luidt het devies. Met hulpverleners én in je eigen inner circle van partner, vrienden en familie. Ik krijg er buikpijn van dat er direct met antidepressiva wordt gezwaaid. Praten is natuurlijk een belangrijke eerste stap, maar mijns inziens niet hetgeen je van die (donker)grijze wolk verlost.
Roze wolk
Mijn Google search bracht me ook langs de documentaire ‘Roze Wolk’. Daarin vertellen vier dappere vrouwen openlijk over hun ervaringen met een Post Partum Depressie. Dapper, omdat ze ook last van schaamte en schuldgevoelens hebben en wat dat heeft betekent voor hun moederschap in die eerste periode met hun kwetsbare, afhankelijke kleine kindje. En de impact die het heeft gehad op hun relatie. Zelfs jaren na deze ervaring raakt het ze nog als ze erop terug kijken. Ook zij hebben lang geworsteld met hun klachten. En één van hen heeft bij de zwangerschap van de tweede de terechte angst wederom in een Post Partum Depressie terecht te komen. Dat motiveert me nog meer om deze blog te schrijven.
Gegijzeld
Ik weet hoe akelig het is om helemaal gegijzeld te zijn door depressieve klachten. Laat staan dat je dat ook nog eens hebt terwijl je de intensieve zorg voor een pasgeboren baby hebt te dragen. De sombere gevoelens en gedachten die horen bij een depressie zijn al naar op zichzelf: het gevoel er niet toe te doen, waardeloos te zijn, het leven niet aan te kunnen, niets anders willen dan onder je deken in bed kruipen en je ogen voor alles te sluiten. Maar als je een kindje hebt kun je daar niet aan toe geven, want het heeft jou continu nodig. Je zit dus voor je gevoel vast in een situatie die je gevoelsmatig niet aankunt, maar waar je ook niet uit kunt.
Uitzichtloos
En of dat nog niet genoeg is, is er wellicht ook nog schaamte en het schuldgevoel van niet goed kunnen zorgen voor je kindje. Je zou over moeten lopen van liefde voor dat prachtige kleine wezentje, maar je voelt het vaak niet. Misschien voel je zelfs afkeer van je baby. Eigenlijk kun je de zorg niet (ver)dragen. Je hebt gedachten die je niet wilt hebben, maar die toch opkomen. Misschien denk je daardoor dat je gek wordt. Daarbij komt dan nog dat je dit waarschijnlijk ook niet wilt laten merken aan je omgeving. Naar buiten toe verberg je hoe je je werkelijk voelt. Je voelt je afschuwelijk, de situatie lijkt uitzichtloos en je voelt je er helemaal alleen mee. Waar is de uitgang?
Afleidingstruc
Wat ik van de daken wil toeteren is: lieve grijze wolk moeders, jullie zitten gevangen in een gedateerd overlevingsmechanisme!! Depressieve gedachten en gevoelens hebben namelijk maar één functie: het afdekken van dieper gelegen, pijnlijke gevoelens die je niet hebt kunnen verwerken toen je zelf nog maar héél klein was. De inhoud van de akelige gedachten en gevoelens die je ervaart, leiden je aandacht af van je eigen, verdrongen oude pijn, zodat je die niet hoeft te voelen. Ze laten je in plaats daarvan geloven dat er in het hier en nu iets mis is met jou. Heel effectief, maar wel heel naar, want je raakt het contact met jezelf kwijt en je gaat in al die narigheid geloven.
Onvervulde basisbehoeften
Maar waarom kom je daar dan nu in terecht, vraag je je misschien af. Daarvoor is het nodig iets te weten over dit overlevingsmechanisme, deze afweer. Iedereen ontwikkelt afweer in zijn eerste levensjaren, volledig afhankelijk van de zorg van anderen. Om momenten dat onze basisbehoeften niet werden vervuld, te overleven. Basisbehoeften als voeding, warmte, veiligheid, maar ook emotionele behoeften zoals liefdevolle aanraking en aandacht, aanmoediging en troost. Die momenten hebben we allemaal gekend, omdat geen enkele ouder – hoe lief en bewust ook – in staat is op élk moment in álle behoeften van zijn kind te voorzien. We overleven dat door afweer te ontwikkelen, zodat we deze waarheid dat we niet krijgen wat we nodig hebben, niet ten volle beseffen. Dat zou te verpletterend zijn.
De gigantische impact van afweer
Behalve depressieve klachten zijn er nog vier andere afweren: grofweg samengevat als angst, boosheid, pleasegedrag en onverschillig, vermijdend gedrag. Dankzij onze afweer overleven we dus onze kindertijd en kunnen we ons desondanks ontwikkelen tot redelijk functionerende volwassenen. Redelijk functionerend, want als we eenmaal volwassen zijn leidt die afweer juist tot problemen. In mijn praktijk zie ik dagelijks de gigantische impact die deze afweer heeft op hoe we de wereld waarnemen en hoe we er op reageren. Bijvoorbeeld in de vorm van Post Partum Depressie.
Exacte overeenkomst
Het probleem is dat je afweer onbewust en volautomatisch wordt geactiveerd in allerlei situaties in je dagelijks leven. Situaties die symbool staan voor een situatie uit je verleden – die een hele exacte overeenkomst hebben met een situatie die je, toen je klein was, als pijnlijk hebt ervaren en hebt moeten verdringen. Vaak heeft het te maken met situaties waarin we waarnemen dat we worden afgewezen, verlaten, genegeerd, overvraagd, gekleineerd, gebruikt. Ik zeg als we dat waarnemen, want het hoeft niet per sé ook echt waar te zijn. Bliksemsnel worden we boos, gespannen, neerslachtig of gaan ons best doen voor de ander.
Onvermijdelijk aangeraakt
De komst van een kindje in je leven is een intense gebeurtenis die natuurlijk van alles aanraakt. Daar is ineens een heel kwetsbaar, afhankelijk wezentje dat volledig afhankelijk is van jou voor zijn behoeften. Net zoals je dat ooit zelf bent geweest… Wat jij zelf hebt meegemaakt toen je klein was en wat je hebt moeten verdringen, wordt onvermijdelijk aangeraakt tijdens je zwangerschap, bevalling en als je kindje er eenmaal is. Dat geldt voor iedereen, maar iedereen heeft zijn eigen afweerprofiel en zijn eigen verhaal. Het probleem is dat je daar geen bewuste herinneringen aan hebt. Maar je emotionele brein, je onderbewuste, heeft die ervaringen wel degelijk opgeslagen. En dat zorgt ervoor dat je afweer wordt geactiveerd – en blijkbaar is dat bij één op de tien vrouwen in de vorm van wat dan een Post Partum Depressie wordt genoemd.
Niet jouw schuld
Wat je zelf hebt moeten verdringen als kind kan er dus helaas voor zorgen dat je, als je zelf met de zorg voor een kindje wordt geconfronteerd, in de afweer schiet. Als zich dat uit in de vorm van een PPD is dat heel duidelijk merkbaar. Heel afschuwelijk, maar het is dus niet jouw schuld dat je daarin terecht komt! Het zegt alleen maar iets over wat jij vroeger als kindje zelf hebt moeten ervaren en verdringen. Als je dit weet, kun je in elk geval aan de kant zetten dat je gek wordt en hopelijk ook je schaamte en schuldgevoel. Dat is stap één. En je kunt ook uit je Post Partum Depressie komen.
Wat kun je doen?
Als je na het lezen van deze blog vermoedt dat je (kenmerken van) een Post Partum Depressie hebt, wat kun je dan doen? Ten eerste: praat erover. Met je partner, een zus, vriendin, moeder, iemand die dicht bij je staat en die je kan horen. Blijf er niet alleen mee zitten, dat is echt niet nodig! Er is niks om je voor te schamen. Ten tweede, zorg voor een vangnet. Je kindje heeft jouw zorg en aandacht nodig, maar dan heb jij dat te kunnen dragen. Dus vraag of iemand je wil helpen om te kijken wie je kunnen ondersteunen door de zorg voor je baby af en toe van je over te nemen, zodat jij je energieniveau weer op peil krijgt. En ten derde: vraag hulp bij een professional, zodat je zicht krijgt op hoe jouw overleving actief wordt, en hoe je daar zelf grip op krijgt. Het is echt ook voor jou mogelijk om van die grijze een roze wolk te maken.
Heb je hulp nodig? Neem contact met me op voor een gratis en vrijblijvend kennismakingsgesprek, dan kijk ik samen met jou wat er nodig is.
Recente reacties